محمد علی سپانلو؛ باران تهران در سال‌مرگ شاعری که درشبی بارانی رفت
تاریخ انتشار: ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۲۴۱۵۷
عصر ایران؛ مهرداد خدیر- بارانی که ساعتی پیش در تهران بارید با این که زمین و زمان را تاریک کرد و بر چهره خورشید نقاب انداخت اما بوی زندگی می‌دهد هر چند در مناطقی از ایران جز خاک سهمی به مردمان نداد اما برای این نویسنده که قصد داشت فردا به بهانۀ سالروز درگذشت محمد علی سپانلوی شاعر در شبی اردیبهشتی و بارانی بنویسند حامل این پیام است انگار که بهتر آن است که در همین حال و هوا از او یاد کنم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
چون درشامگاه 21 اردیبهشت 1394 نیز درست هنگامی که مردم تهران از هوای زیبای اردیبهشت لذت می بردند و پس از مدت‌ها تنفسی بهتر میسر شده بود، مردی از نفس افتاد که شاعر بود و روزنامه‌نگار و بیش از همه دل بسته این شهر بود.
مترجم بود و نویسنده. خوش سیما و خوش قد و بالا و البته مؤدب و خوش‌سخن. گاهی و تنها گاهی فیلم یا نمایشی هم بازی می‌کرد. (آرامش در حضور دیگران ساخته ناصر تقوایی - و فیلم «رخساره» را به یاد آورید).
زاده و بالیده وشیفته تهران بود و در رویای خود در این شهرِ بی رودخانه سوار قایق هم شده بود. (مجموعه شعری با عنوان قایق‌سواری در تهران هم دارد و گویا حالا هم در جاهایی از شهر آب‌گرفتگی چنان است که می‌توان سوار قایق شد!)
شهر دود زده و خسته با مردمانی از بام تا شام در تلاش معاش و گاه خشم‌گین، در هیچ یک از ماه‌های سال به اندازه اردیبهشت دل انگیز نمی‌شود و شامگاه 21 اردیبهشت 94 خورشیدی هر که بیرون از خانه بود یا سری از پنجره بیرون بُرد این حس خوب را با دیگری هم در میان گذاشت و همین اتفاق ساعتی پیش در 20 اردیبهشت 1402 هم رخ داد و همه با هم از باران گفتند.چقدر باران باید عزیز باشد که به خاطر آن از رفتن خورشید در بعد از ظهر روزی بهاری استقبال کنیم مایی که با خورشید پیوند دیرینه داریم.
نم نم باران هم هوا را شاعرانه تر کرده بود. مردم تهران اما نمی دانستند که درست در همان لحظات، شاعر تهران در بیمارستانی در میدان دکتر فاطمی به سختی نفس می‌کشد و این روز زیبای بهاری به پایان نارسیده چشم از جهان فرومی‌بندد و در هشتمین سالگرد او نیز باز حال و هوا همان است اگرچه حال و هوای مردمان با امید سال 94 فاصله ها داردو
سپانلو می گفت:«من تهران را حالا هم به خاطر تناقض هایش دوست دارم. خیابان باریکی بود به موازات شمیران که ما به آن می گفتیم خیابان عشاق. حالا اتوبان صدر آمده و یک تکه از آن را بریده است. من اما این راه را دوست دارم. آینده و گذشته با هم است. از روی پل حافظ که رد می شوی روی پشت بام خانه ها لباس هایی است که انگار با بادِ دوره ناصر الدین شاه خشک می شود. من این همزمانی گذشته و آینده را دوست دارم.»
با این حال یادآور می شد: « من نوستالژی گذشته را ندارم.اما صبح هر وقت بیدار می شوم با یک از روز گذشته بیدار می شوم. شاید دوست داشتم به زمانی بازگردم که دانشجوی حقوق بودم و از طریق شاملو به شاهین سرکیسیان معرفی شدم. او بالاخانه ای سر چهارراه تخت جمشید داشت که مثل خانه ارمنی های دیگر قشنگ بود و ما آنجا تئاتر مرغ دریایی چخوف را تمرین می کردیم.»
از تعابیر زیبای دیگر او این بود: «من شهر تهران را چون زنی زیبا و پرشکیب دیده‌ام که هر چه هم بر سرش می‌آورند باز هم طاقت می‌آورد». و این مثال را می‌آورد: «در کنار خانه ما ساختمانی ده یازده طبقه ساخته‌اند که در طراحی آن نورهای قرمز گذاشته اند و شب ها شبیه عشرتکده دراکولا می‌شود که هم زشت است وهم مبتذل. اما مثل زنی شکیبا این بلاها را طاقت می‌آورد و می‌ماند.»
مشهورترین سروده او را هر که سر و کاری با کتاب و شعر دارد شنیده است:
نام تمام مردگان یحیاست
نام تمام بچه‌های رفته
در دفترچۀ دریاست
بالای این ساحل، فراز جنگل خوشگل
در چشم هر کوکب
گهواره‌ای برپاست
بی خود نترس ای بچه تنها
نام تمام مردگان یحیاست
به قاعده باید فردا در تهران تصویر و شعری از او را بر بیلبوردهای شهر ببینیم اما این اتفاق نخواهد افتاد چون با همۀ ملاحظاتی که داشت خودی به حساب نمی آمد سهل است نسبتی با کانون نویسندگان داشت اما آیا انتظار یادکرد شاعر تهران در تابلوهای شهر گزاف است؟
بپسندیم یا نه هنر ملی ما شعر است و یاد کرد شاعر ستایش هنر در این سرزمین است. چندان که سپانلو خود در مقدمه اثر سترگ سفینه 100 سال شعر پارسی نوشته است:
«ملت های قدیم، مرهون اوطان خویش‌اند اما کشورهای جدید مرهون مردم‌شان. ملت یونان شخصیت از یونانیت عتیق یافته‌اند و ایالات متحدِ آمریکا شخصیت خود را از مردمی سخت‌کوش گرفته است. جایی "گذشته" به حال اعتبار می‌دهد و جایی "اکنون" فقر گذشته را جبران می‌کند. ما ملتی قدیم هستیم. از بابت بسیار چیزها به کشورمان مدیونیم که شاید یکی از آنها شعر باشد؛ هنری ملی که در ارزش‌گاهِ جهانی پس از قالی‌بافی قرار می‌گیرد.»
منبع: عصر ایران
کلیدواژه: محمد علی سپانلو تهران باران اردیبهشت ناصر تقوایی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۲۴۱۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آبراهه‌های چند صدساله خراسان‌شمالی تشنه برف و باران
ایسنا/خراسان شمالی هنوز بساط خشکسالی در شهرستان‌های خراسان شمالی که روزی سرسبزی آنها زبانزد مردم بوده پهن است. چشمه‌ها، قنات‌ها، مزارع کشاورزی و...خشک و تشنه هستند و باران امسال هم به داد آنها نرسیده است.
قنات یا کاریز در واقع شریان‌های اقتصادی و حیاتی مناطق بیابانی به شمار می‌روند که رابطه منطقی و پایدار با طبیعت دارند، دستاوردی که پیشینیان ما به یادگار گذاشته‌اند تا با بهره‌مندی از آن به آب‌های زیر زمینی ضرر نزنیم.
این شاهکارهای مهندسی ایرانی هر جا که احداث شد، آبادانی آن منطقه را به دنبال داشت و از گذشته‌های دور، قنات‌ها تمدن ساز بوده و همواره با طبیعت همزیستی بسیار خوبی داشته‌اند.
اما موج خشکسالی شدید در این استان سبب شده تا قنات‌ها و چشمه‌های این استان که یک سازند زنده محسوب می شوند سخاوت خود را از دست داده‌اند، حتی چاه‌های مجاز و غیر مجاز نیز با کمبود شدید آب مواجه شده‌اند.
قنات‌ها یکی از منابع تامین کننده‌های آب کشاورزی در این استان به شمار می‌رود و طی سال‌های گذشته در این استان بسیاری از قنات‌ها بر اثر بارندگی حجم آبدهی آنها کاهش یافته و کم آبی قنات‌ها موجب کاهش باردهی مزارع و باغات استان شده است.
کاهش ۳۵ درصدی دبی آب قنات‌ها در استان
سامان محمدی مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: ۶۵۳ رشته قنات در خراسان شمالی وجود دارد که تعدادی از آنها که در مناطق کوهستانی واقع شده از عمق کمتر و آن‌هایی که در مناطق کویری استان قرار دارند از عمق بیشتری برخوردار هستند.
وی افزود: خراسان شمالی یکی از استان‌هایی است که با خشکسالی شدید مواجه است و خشکسالی سبب شده تا قنات‌ها با کاهش دبی آب مواجه شوند.
محمدی ادامه داد: آب قنات‌های استان نسبت به دوره آماری که ۱۰ ساله است ۳۰ تا ۳۵ درصد کاهش پیدا کرده است.
وی با اشاره به بارندگی‌های خوبی که از ابتدای سال جاری تاکنون در این استان اتفاق افتاده است، تاکید کرد: پیش بینی می‌شود آب قنات‌ها در شهرستان‌های بجنورد و راز و جرگلان که عمیق نیستند با بارندگی‌های اخیر تا حدودی جبران شود اما این مشکل در قنات‌های عمیق شهرستان‌های گرمه، جاجرم و اسفراین به علت تغییر اقلیم وجود داشته باشد.
مشروب شدن ۳۱ هزار هکتار از اراضی کشاورزی توسط آب قنات‌ها
این مقام مسئول با بیان اینکه میزان آبدهی این قنات ها به طور میانگین ۷۸ میلیون متر مکعب است، اظهارکرد: تعداد قنات‌های موجود ۳۱ هزار هکتار از اراضی کشاورزی این استان را مشروب می‌کند.
وی توضیح داد: آبدهی قنات‌ها متاثر از بارش برف در بالادست و تغذیه آنها توسط آب خوان‌ها و یا آبرفت‌های رودخانه‌ای است.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی در ادامه بیان کرد: مرمت و کف‌شکنی قنات‌ها یکی از راه‌هایی است که می توان از قنات‌ها استفاده بیشتری کرد و از سوی دیگر استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری سبب می‌شود تا آب قنات‌ها به صورت بهینه مصرف شود.
وی خاطرنشان کرد: مرمت و کف شکنی قنات‌ها نیاز به اعتبار بالایی دارد که اعتبار کافی برای مرمت همه قنات‌ها موجود نیست و از سوی دیگر هزینه بالای اجرای طرح های آبیاری نوین از دیگر چالش‌های پیش روی ما است.
وجود ۳۰ رشته قنات خشک شده در استان
ابراهیمی سرپرست مدیریت مطالعات پایه شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی در ادامه در گفت و گو با ایسنا، بیان کرد: روند آبدهی قنات‌ها در خراسان شمالی همچنان رو به کاهش است و این امر نیز ناشی از تغییر اقلیم است.
وی تاکید کرد: در واقع منبع تغذیه قنات‌ها در این استان برف است اما متاسفانه برف اثرگذاری طی چند سال گذشته در این استان نباریده که موجب تغذیه قنات‌ها شود. ریزش برف وجود داشته اما ماندگار نبوده است.
ابراهیمی با بیان اینکه خشکسالی در این استان حتی موجب خشک شدن قنات‌ها نیز شده است، گفت: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته از ۶۵۳ رشته قنات موجود در این استان ۴۷۰ رشته قنات فعال و ۱۸۳ رشته نیز به دلایل مختلف غیر فعال بوده که ۳۰ رشته قنات از این تعداد خشک شده اند.
صدور ۴ مجوز چاه به جای قنات در سال گذشته
وحید واسطه معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی نیز در گفت و گو با ایسنا بیان کرد: در سال گذشته چهار مجوز چاه به جای قنات توسط این شرکت صادر شده است.
وی افزود: مجوزهای صادر شده به علت کم آبی و یا خشک شدن آب قنات بوده و یا اینکه نقص فنی داشته است.
روند کاهشی میزان بارندگی در استان نسبت به دوره آماری بلند مدت
سید عقیل مرتضوی همچنین در گفت و گو با ایسنا تصریح کرد: میزان بارندگی در سال آبی جاری ۳۱ درصد افزایش یافت و طبق آمار ایستگاه‌های این شرکت در سال آبی جاری حدود ۱۸۶ میلی متر بارندگی ثبت شد که به نسبت مدت مشابه سال گذشته ۳۱ درصد افزایش یافت.
وی ادامه داد: اما میزان بارندگی‌های انجام شده نسبت به دوره آماری بلند مدت روند کاهشی داشته است و از سوی دیگر طبق پیش بینی‌های اداره کل هواشناسی استان دمای هوا دو درجه سانتیگراد افزایش خواهد یافت.
مرتضوی گفت: در واقع هر یک درجه افزایش دما، مصارف را به صورت تصاعدی بالا می‌برد و کاهش میزان بارندگی‌ها نسبت به دوره بلند مدت و افزایش دما سبب می‌شود تا مصرف کنندگان در صورت عدم رعایت الگوی مصرف به زحمت بیفتند.
وی افزود: طی ماه گذشته ۱۲ میلیون متر مکعب آب وارد سدهای استان شده که بیشترین آب وارد شده به سد شیرین دره با مقدار ۶ میلیون متر مکعب بوده است.
۷۷.۲۵ درصد از پهنه استان درگیر انواع خشکسالی
علیرضا گلرخ رئیس گروه هواشناسی کاربردی اداره کل هواشناسی خراسان شمالی نیز در گفت و گو با ایسنا، گفت: ۷۷.۲۵ درصد از پهنه خراسان شمالی طی یک سال گذشته درگیر انواع خشکسالی بوده است.
به گفته وی، در حال حاضر ۲۷.۶۱درصد از پهنه استان درگیر خشکسالی خفیف، ۲۸.۲۱ درصد درگیر خشکسالی متوسط، ۲۵.۶۴ درصد درگیر خشکسالی شدید و ۵.۸۰ درصد نیز درگیر خشکسالی بسیار شدید بوده است.
گلرخ تصریح کرد: از بین شهرستان‌های استان بام و صفی آباد ۱۰۰ درصد درگیر خشکسالی است.
وی افزود: شهرستان شیروان نیز با ۴۹.۶۷ درصد شرایط بهتری را نسبت به سایر مناطق استان از لحاظ خشکسالی دارد.
انتهای پیام
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»